2 Nisan Dünya Otizm Farkındalık Günü, tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de çeşitli derneklerin ve kuruluşların desteğiyle idrak ediliyor. Otizm bir ruh hastalığı olmamakla beraber belirtileri ruh hastalıklarını çağrıştırabilir. Hastalıkları Kontrol Etme ve Önleme Merkezi (Centers for Disease Control Prevention) tarafından açıklanan verilere göre, 2006 yılında her 150 çocuktan 1’inde, 2012 yılında her 88 çocuktan 1’inde ve 2014 yılındaki son bilgiye göre de, her 68 çocuktan 1’inde otizm görülmektedir.
OTİZM NEDİR?
Otizm spektrum bozukluğu, doğuştan gelen ya da yaşamın ilk yıllarında ortaya çıkan, diğerleriyle iletişim kurmayı zorlaştıran ve engelleyen, karmaşık bir nöro-gelişimsel bozukluk olarak tarif edilir.
Otizm, belirtileri yaşamın ilk yıllarında ortaya çıkan ve yaşam boyu devam eden, etkileşim ve iletişim alanında belirgin gecikme ve sapmalar ve kısıtlayıcı ilgi alanları ile kendini gösteren karmaşık gelişimsel bir bozukluktur. Otizmli bireyler sosyal beceri, dil gelişimi ve davranış alanlarında bir takım sorunlar yaşayabilirler. Bu sorunlar genellikle diğer insanlarla iletişim kurmak, arkadaşlık etmek ve söylenenleri yapmakta güçlükler yaşamayı içerir. Otizmli bireyler bazı durumlarda aşırı üzgün olabilir, onu neyin etkilediğini ifade edemeyebilir ve kendilerini nasıl sakinleştireceklerini bilemeyebilirler. Deyim ya da atasözleri gibi mecaz anlam ifade eden söz öbeklerini anlamayabilirler. Ancak düzenli bir eğitim, aile, arkadaş, okul ve öğretmenlerinin desteği ile bu özelliklerle daha kolay baş etmeyi öğrenebilirler.
Otizmli çocukların sorun yaşadığı üç temel alanı şu şekilde sıralayabiliriz:
• Çocuklar kişilerarası iletişimde sorun yaşarlar.
• Çocukların sosyal ilişkileri ve sosyal gelişimi diğer çocuklardan farklıdır.
• Çocuğun ilgi alanları, faaliyetleri kısıtlı ve yineleyicidir.
OTİZM SPEKTRUM BOZUKLUĞU BELİRTİLERİ
– Göz kontağı kuramama,
– Yaşıtlarıyla arkadaşlık kuramama,
– Diğerleriyle eğlence, ilgi veya başarıyı paylaşmaya karşı ilgisizlik,
– Empati eksikliği. Otistikler, diğerlerinin acı ve üzüntü gibi duygularını anlamada zorluk çekebilirler,
– Konuşmayı öğrenememe veya konuşmada gecikme. Otistiklerin % 40’ı asla konuşmaz,
– Sohbet etmeye başlamada zorlanma ya da başlamış bir konuşmayı sürdürmede zorlanma,
– Kalıplaşmış veya sürekli tekrarlanan konuşma,
– Aynı şeyleri yapmakta ısrar, rutine sıkı bağlılık,
– Duyusal az veya çok uyarılma,
– Dinleyicilerinin bakış açısını anlamada zorlanma. Örnek vermek gerekirse, karşısındaki kişinin yaptığı espriyi anlamayabilir. Kelimeleri algılayıp anlar ama ima edileni anlayamaz.
OTİZM FARKINDALIK GÜNÜ TARİHÇESİ
2 Nisan, tüm dünyada otizm konusunda farkındalık yaratarak otizmden kaynaklanan sorunlara çözümler yaratmak amacıyla, 2008 yılında Birleşmiş Milletler tarafından “Dünya Otizm Farkındalık Günü” olarak ilan edildi. Her yıl, “Otizm Farkındalık Ayı” olan Nisan ayı boyunca dünya genelinde otizmin sorunlarını ve çözümleri konuşuluyor, araştırmaların teşvik edilmesi ve erken teşhisle tedavinin yaygınlaştırılması hedefleniyor.