Danıştay’dan hakimleri ilgilendiren önemli karar

Bursa İdare Mahkemesinde hakim olarak görev yapmakta iken 10 Mayıs 2018 tarihinde Kars Havalimanı’ndan İstanbul Sabiha Gökçen Havalimanı’na seyahat etmek için Kars Havalimanına giriş yapan Aykut Resuloğlu, güvenlik noktasında bulunan X-Ray cihazından geçiş yaptıktan sonra güvenlik görevlisince üstünün aranacağının söylenilmesi üzerine kendisinin hakim olduğunu ve kanun gereği üstünün aranamayacağını ifade etti. Güvenlik görevlisi tarafından verilen emrin bu şekilde olduğunun bildirilmesi üzerine herhangi bir olaya mahal vermemek için üstünün aranmasına müsaade eden Resuloğlu, dava açtı. Resuloğlu, Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı Sivil Havacılık Genel Müdürlüğünün; havaalanlarına girişlerde Türkiye’nin taraf olduğu uluslararası anlaşmalarla muafiyet tanınan kişiler haricindeki tüm kişilerin ve eşyalarının güvenlik kontrol noktalarında duyarlı kapı ve x-ray cihazının ikaz vermesi halinde, elle aranması gerektiği; hakim ve savcıların da güvenlik kontrolünden standartlara uygun biçimde geçmesinin uygun olacağının değerlendirildiği, diğer tüm yolcular gibi hakim, savcı ve avukatların da arama yapılmamasını istemeleri halinde uçağa kabul edilmeyecekleri kuralının hakimler bakımından iptalini istedi.
UYGULAMANIN “HAKİMLİK TEMİNATI İLKESİ”NE AYKIRI OLDUĞUNU İLERİ SÜRDÜ
Davacı Aykut Resuloğlu, dava dilekçesinde, “Havaalanı gibi yerlerin önemine istinaden dahi olsa hakim ve savcıların üzerlerinin aranmasının mümkün olmadığı, hakim ve savcının suç işlemesi halinde dahi kolluğun arama yetkisi sınırlı iken suçun işlenmesinin önlenmesi amacıyla üzerlerinin aranmasının hukuka aykırı olacağı, arama gibi temel hak ve hürriyete sınırlama getiren eylem ve işlemin Anayasa’nın 13. maddesi gereğince kanunla düzenlenmesi gerektiği”ni belirterek havaalanlarında arama/tarama işleminin Anayasa’da yer alan hakimlik teminatı ilkesine aykırı olduğunu ileri sürdü.
BAKANLIK: ÜST ARAMA İŞLEMİNDE HUKUKA AYKIRILIK BULUNMUYOR
Davalı Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı, savunmasında, Hakimler ve Savcılar Kanunu’nda hakim ve savcıların üzerlerinin aranamayacağına ilişkin hükmün uluslararası standartlarla uyumlu olmadığını, ayrıca bu yasağın hakim ve savcıların suç isnadı altında bulunduğu durumlarda, dolayısıyla “adli aramalar”da geçerli olduğunu, havaalanları güvenlik kontrol noktalarında yapılan aramaların yakın bir tehlikenin önlenmesi amacıyla yapılan “önleme araması” niteliğinde olduğunu, önleme aramalarında böyle bir yasağın söz konusu olmayacağını belirtti. Bakanlık, hakim ve savcıların arama yapılmasını istememeleri halinde, rızaları dışında arama yapılamayacağını ancak bu durumda güvenlik kapılarından geçirilmeyerek hava aracına alınmamaları gerektiğine dikkat çekerek dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı ileri sürerek davanın reddini istedi.
HAKİMLER YÖNÜNDEN İPTALİNE KARAR VERİLDİ
Dosyayı inceleyen Danıştay 10. Dairesi, hakim ve savcıların üstlerinin ve eşyalarının elle aranması, açık bir kanun hükmü olmadığı sürece, ancak ağır ceza mahkemesinin görevine giren suçüstü halleri ile aramaya bizzat izin vermeleri halinde mümkün olduğunu, Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı Sivil Havacılık Genel Müdürlüğünün diğer tüm yolcular gibi hakim ve savcı unvanlarına sahip kişilerin arama/tarama yapılmasını istememeleri halinde uçağa kabul edilmeyecekleri yolunda kural getiren “Hakim savcıların taranması” konulu genel yazısında hukuka uygunluk bulunmadığını, dava konusu düzenleyici işlemin yalnızca “hakimler” yönünden iptaline karar verdi.
DANIŞTAY 10. DAİRE BAŞKANI DAİRENİN KARARINA KATILMADI
Danıştay 10. Daire Başkanı Yılmaz Akçil, meri mevzuatta, hakim ve Cumhuriyet savcılarının sivil hava meydanlarında gerçekleştirilecek önleme aramalarından muaf tutulacağına yönelik herhangi bir hüküm bulunmadığını, anılan kişiler yönünden de önleme aramasına yönelik genel hükümler içeren kanun maddelerinin uygulanması gerektiğini belirtti. Akçil, üst hukuk normlarına ve hukuka uygun bulunan düzenleyici işleme karşı açılan davanın reddi gerektiğini belirterek dairenin kararına katılmadı.