Depresyon gün geçtikçe yaygınlaşan bir sağlık sorun haline geldi. Depresyonu tetikleyen sebepleri bulmak için büyük çaba harcayan bilim insanları gün geçtikçe yeni teşhis ve tedaviler orta koyuyor. Leipzig’de bulunan Max Planck Institute’taki bilim insanları tarafından yapılan araştırmada duygusal bozukluklar yaşayan insanların sol hipotalamuslarının, sağlıklı insanlarınkinden ortalama yüzde beş daha büyük olduğu saptandı. Dahası çalışmalarda, depresyonlu kişilerde depresyon ne kadar şiddetliyse, hipotalamusun da o kadar büyüdüğü ortaya çıkarıldı.
Dünya Sağlık Örgütü’ne göre, 2015 yılında dünya genelindeki 322 milyon insan depresyona yakalandı. Bu rakam dünya nüfusunun yüzde 4.4’ü anlamına geliyor. Bu derece yaygınlaşan depresyon hastalığının altında yatan nedenleri bulma arayışındaki araştırmacılar, depresyonun doğal yatkınlık ve kişinin çevresindeki stres faktörlerinin birleşiminden kaynaklanabiliyor olabileceği sonucuna vardılar.
İÇSEL STRES TEPKİ SİSTEMİNDE BOZUKLUK
Depresyona yatkınlığı olan insanların içsel stres tepkisi sistemlerinde bir bozukluk olduğu biliniyor. Tıpta hipotalamik-hipofiz-adrenal aks (HPA aksı) olarak bilinen bu sistem, normalde insanlar stresli bir durumla karşılaştığında tetikleniyor. Bu tepki vücutta salgılanan kortizol hormonu miktarını artırarak, potansiyel tehdit veya mücadeleyle karşılaşıldığında vücuda enerji sağlıyor. Tehdit oluşturan durum ortadan kalktığında, HPA aksındaki bazı kontrol mekanizmaları devreye girerek, sistemin dengeli duruma geri döndüğünden emin oluyor.
Ancak depresif bozukluklara sahip ya da depresyona yatkınlığı bulunan insanlarda durum bu şekilde gelişmiyor. Bu insanların mekanizmalarında var olan bozukluk nedeniyle, ortada stres yaratacak belirgin bir durum olmadığında bile onların stres tepkileri tam kapasitede işlev gösteriyor. Şimdiye kadar, bazı insanların stres tepkisi sistemlerindeki bu hiperaktivitenin altında yatan neden ve genel regülatör olan hipotalamusun bu konuda ne rol oynadığı bilinmiyordu.
DEPRESYON NE KADAR ŞİDDETLİYSE HİPOTALAMUS O KADAR BÜYÜYOR
Leipzig’de bulunan Max Planck Institute’taki bilim insanları tarafından 84 katılımcıyla yapılan yakın tarihli bir araştırmaya göre, duygusal bozukluklar yaşayan insanların sol hipotalamusları, sağlıklı insanlarınkinden ortalama yüzde beş daha büyük oluyor. Acta Psychiatrica Scandinavica’da yayınlanan ve 7 Tesla gücünde yüksek çözünürlüklü MR aleti kullanılarak yapılan çalışmada ayrıca, bu beyin bölgesinin hem depresyon hem de bipolar bozukluk hastalarında daha büyük olduğu da gözlemlendi. Dahası, depresyonlu katılımcı gruplarından birinde, depresyon ne kadar şiddetliyse, hipotalamusun da o kadar büyüdüğü ortaya çıkarıldı. Buna ek olarak, araştırmacılar ilaç kullanımıyla hipotalamusun boyutunu etkileme konusunda da başarı elde edemediler.
Çalışmalar depresyon ve bipolar bozukluk hastalarının beyin yapılarının daha aktif olduğunu ortaya koymuş olsa da, daha büyük olan hipotalamusun bu durumda ne gibi bir rol oynadığı hala bilinmiyor.