Dilek Güngör yazdı: Borsada yabancı kontrolü bitiyor

Borsa İstanbul’da uzun yıllar hayalini kurduğumuz dönüşüm gerçekleşiyor. Yıllardır yerli yatırımcının borsaya ilgi göstermemesinden şikayet edilirdi. Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın attığı adımlarla faizlerin düşmeye başlaması yerli yatırımcıyı borsaya yönlendirdi. Bireysel emeklilik fonları sayesinde kurumsal yatırımcı tarafı da gelişti. Merkezi Kayıt Kuruluşu’nun verilerine göre, borsada yerli ve yabancı oranı neredeyse yarı yarıya geldi. Borsanın ralliye başladığı Ekim 2019’dan bu yana borsada yerli yatırımcının payı 13 puan artarak yüzde 35’ten 48’e yükseldi. Yabancıların payı da yüzde 65’ten 52’ye kadar indi. Buna göre, yerli yatırımcının borsadaki payı son 16 yılın en yüksek seviyesinde. Keza yabancının payı da 16 yılın en düşüğünde.

AYDA 62 BİN YENİ YATIRIMCI
Yılbaşından bu yana borsaya 343 bin yeni yatırımcı geldi. Yani ayda ortalama 62 bin yatırımcı borsayla buluştu. Toplam yatırımcı sayısı 1 milyon 550 bin ile tarihi zirvesine ulaştı.
Borsa İstanbul’da uzun yıllar ana aktör yabancı yatırımcılardı. Şirketlerin halka açık kısımlarının yarısından fazlasını elinde bulunduran yabancı yatırımcılar satışa geçtiğinde borsa sert düşer, alıma başladığında ise endeks rekorlara koşardı. 2008 krizinde yabancı yatırımcının payı yüzde 72’den 62’ye gerilerken, Borsa İstanbul’da Ulusal 100 endeksi de yüzde 64 değer kaybetti. 2011’de de senaryo aynıydı. Yabancı yatırımcının satışlarıyla borsadaki payı 7 puan düşerek yüzde 68’den 61’e inerken borsa endeksi yüzde 32 geriledi.

YURTDIŞI HAPŞIRSA ZATÜRRE OLURDU
Eskiden küresel piyasalar hapşırsa Borsa İstanbul zatürre oluyordu. Ancak borsadaki yapısal dönüşüm sayesinde bu durum da tersine döndü. Yabancıların yoğun satış yaptığı, son altı ayda borsa 124 bin puan ile tarihi zirvesini gördü. Şimdi de 113 bin puan ile tarihi zirvesinin yaklaşık yüzde 10 uzağında. Yabancı yatırımcının satışa geçmesine rağmen borsada çöküş yaşanmadığı gibi aksine rekor kırıldı. Tüm dünyayı etkisi altına alan Kovid-19 salgınına bağlı dalgalanmaya rağmen zirveye yakın seviyede tutundu.

YERLİ YATIRIMCI HÜSRAN MI YAŞAR?
Yerli yatırımcının borsaya yeniden ilgi göstermesi, yatırımcı sayılarının hızla artması üzerine sektör profesyonelleri yeni gelen yatırımcıların zarar edeceği ve borsaya küseceği endişelerini dile getirmeye başladılar. Ancak yerli yatırımcı sayısının hızla arttığı ve sonunda hüsran yaşadıkları önceki dönemlerle şimdiki arasında temel bir fark var. Önceki dönemlerde yerli yatırımcı borsada yaşanan ciddi bir rallinin sonlarında borsaya girer ve zirve seviyelerinden hisse alırdı. Sonrasında yabancı yatırımcıların satışlarıyla düşen borsada zarar ederdi. Bu defa durum farklı. Yerli yatırımcılar, zirve seviyelerinden değil borsanın düşük olduğu seviyelerden hisse aldılar. Endeksin 85 bin puan seviyelerine kadar indiği mart ayında, 57 bin yeni yatırımcı borsaya geldi.

Borsanın yükselişe geçtiği nisanda 89 bin, mayısta da 80 bin yatırımcı borsaya girdi. Yani, borsaya gelen yeni yatırımcıların büyük çoğunluğu bu sefer zirve seviyelerinden değil dip seviyelerinden alım yaptı. Bu nedenle orta-uzun vadede bu yatırımcıların zarar etmesi zor. Üstelik bu yatırımcıların neredeyse yüzde 70’i yani 230 bini BIST 30 endeksindeki şirketlere yatırım yapmış durumda. Yani borsanın en sağlam, en likit hisselerindeler.

ZARAR EDEN OLMAZ MI?
Sermaye Piyasası Kurulu, Borsa İstanbul ve sektördeki uzmanların tüm uyarılarına rağmen 3-5 günde yüzde 15-20 kâr hayalleriyle manipülatörlerin kurbanı olacak yatırımcılar çıkacaktır. Manipülatörler ile mücadelede kanunlar, denetimler, cezalar ne kadar sıkı olsa da ne kadar etkili mücadele verilse de iş dönüp dolaşıp yatırımcının vereceği karara kalıyor. Bu nedenle analistler borsaya girecek yeni yatırımcılara manipülatörlerin peşinden gitmemeleri konusunda uyarıyor.