Üniversite Tercihinde Hangi Bölümler Yazılmalı !

Bir önceki yazımda Fakülte ve bölüm tercihinin, eğitim ve meslek yaşamının en önemli seçimlerinden birisi olduğunu ve bu konunun iyi araştırılıp, ülke ve dünya gerçekleri ile istihdam durumuna uygun tercih yapılması gerektiğini yazmıştım. Şimdi de Fen Fakültelerinin diğer bölümlerinin durumlarına bakalım.

Kimya Bölümleri
Kimya Bölümleri de, Milli Eğitim’in bu dalda çok az sayıda öğretmen ihtiyacı olması ve mezunlarının genel anlamda istihdam güçlüğü yaşaması nedeniyle 2009’dan itibaren bu bölümlere öğrenci tercihinde dramatik düşüşler göstermekte.
2009’da bu bölümlere 7479 kontenjana karşın 6479 öğrenci yerleşmiş. 2012’ye gelindiğinde 5873 kontenjan olmasına rağmen yerleşen öğrenci sayısı (kayıt yaptıran değil) 1969’dur.

Bir başka deyişle 2012’de bu bölümlere yerleşenlerin oranı toplam kontenjanların % 33’ü seviyesinde olmuştur. İstihdam sıkıntısı yaşanan bölümlere “yerleşen öğrenci sayısı” ile “kayıt yaptıran öğrenci sayısı” arasındaki fark bu bölümleri kazanan bir çok öğrencinin duyduğu hoşnutsuzluk sonucu kazandığı bölüme kayıt yaptırmamasından (yaptırsa da bu bölümlerden daha sonra kaydını almasından) kaynaklanmaktadır.
Kimya bölümü sayıları 2009’da toplamda 116 iken, 2012’ye gelindiğinde bölüm sayısı 83’e kadar düşmüştür. Yalnızca 2012’de kapanan Kimya bölüm sayısı 39 olmuştur. Öğretim elemanları sayısında ise, öğrenci kaybının tam tersi, Kimya’da hızlı bir artış yaşanmaktadır. 2009 itibariyle 1686 olan öğretim elemanı sayısı, 2012’ye gelindiğinde 1968 olmuştur. Özellikle akademik eleman kadrolarını öncelikleri dikkate alarak kullanmayan ve bu kurumları “İş ve İşçi Bulma Kurumu” gibi düşünen Kamu Üniversitesi rektörlerinin ve YÖK’ün bu hızlı artışta payı olduğu ifade edilmektedir.
Bir başka deyişle, Türkiye’deki Kimya Bölümlerini tercih eden her 1 öğrenciye 1’den fazla öğretim üyesi düşüyor. Türkiye’de Kamu Üniversiteleri maalesef en büyük KİT’ler konumunda olduklarından, öğrencileri hızla azalan Kimya Bölümlerinin öğretim üyeleri sayıları ise tam tersine hızla artmaktadır.
2012 yılında Bolu, A.Menderes, Afyon, Bilecik, Zonguldak, Sivas, Kütahya, Gaziantep, Giresun, Malatya, Kars, K.Maraş, Karabük, Kırklareli, Burdur, Muğla, Hatay, Nevşehir, Niğde, Ordu, Rize, Isparta, Tunceli, Uşak Üniversitelerinde (Normal Öğretim) Kimya Bölümlerini 5 ve daha az sayıda öğrenci tercih etmiştir
Yine 2012’de 2. öğretimlerde ise Balıkesir, Manisa, Çukurova, Osmangazi, KTÜ, Tekirdağ, Samsun, Pamukkale, Sakarya, Trakya, Tunceli, Uludağ Üniversitelerinde bu bölümlere yapılan tercihler 5 ve daha az sayıda öğrencidir.
Boğaziçi, ODTÜ, Ankara, Hacettepe, Yıldız Teknik ve İstanbul Teknik gibi taşra üniversitelerinden çok farklı anlayışla öğretim yapan köklü üniversitelerde bu bölümlere olan öğrenci talebi, mevcut kontenjanları (Normal Öğretimde) tam olarak doldurmuştur. Kimya Mühendisliğinde ise talep, Kimya Lisans’a göre çok daha iyi durumda olup özellikle büyük şehirlerde ve köklü üniversitelerde hala talep görmektedir.
Resmi verilerden derlediğimiz bilgilere göre Kimya Bölümlerini tercih etmeyi düşünen öğrencilerin bir kaç kez daha düşünmeleri gerektiği fikrindeyim.

Biyoloji Bölümleri
Biyoloji bölümlerinde de Fizik ve Kimya Bölümlerine benzer bir durum bulunmakta. Biyoloji’de 2009 itibariyle 7553 kontenjan varken yerleşen aday 6897 idi. 2012 yılında ise 5862 kontenjan varken yerleşen öğrenci sayısı 1679’a düşmüş durumda.
Biyolojide yerleştirilen öğrenci/kontenjan oranı 2009’da %91 iken 2012’de %28’e olmuştur. Biyolojide program sayısı ise 2009’da toplamda 115 iken 2012’de 80’e inmiştir. Bu bölüme olan tercih azalması Biyoloji Bölümlerini neredeyse tasfiye etme sürecine girmiştir. Biyoloji’de 2012’de kapanan program sayısı 37 ve açılan bölüm sayısı ise sadece 1’ dir
Aşağıda belirtilen Üniversitelerin (Normal Öğretim) Biyoloji bölümlerine 2012 yılında 5 ve daha az sayıda öğrenci yerleştirilmiştir:-
Adıyaman, Afyon, Kırşehir, Aksaray, Amasya, Erzurum, Zonguldak, Osmaniye, Elazığ, Tokat, Giresun, Ş.Urfa, Çorum, Kars, K.Maraş, Kastamonu, Kırıkkale, Muğla, Niğde, Nevşehir, Ordu, Osmaniye, Pamukkale, Rize, Sinop, Isparta, Uşak ve Van 100.yıl Üniversiteleri.
Yine aşağıda isimleri verilen Üniversitelerin (2. Öğretim) Biyoloji bölümlerine 2012 yılında 5 ve daha az sayıda öğrenci yerleştirilmiştir:
Uludağ, Bolu, Akdeniz, Balıkesir, Manisa, Çanakkale, Çukurova, Erciyes, E. Osmangazi, KTÜ, Kocaeli, Sakarya, Selçuk Üniversiteleri.
YÖK ve ÖSYM belgelerinden derlediğimiz verilere göre Biyoloji Bölümlerini seçmek isteyen üniversite adaylarının, mezuniyet sonrası istihdam olanaklarını ciddi ciddi düşünmeleri gerekmektedir.

Matematik Bölümleri
Matematik Bölümlerinde durum Biyoloji, Fizik, Kimya gibi bölümlerden daha farklıdır.
Matematikte 2009 yılında kontenjan ve yerleşen öğrenci sayıları birbirine çok yakınken 2012’de ise 11063 kontenjana karşılık yerleşen öğrenci sayısı ise yalnızca 5430. Bir başka ifadeyle Matematik Bölümlerinde kontenjanlar 2009’da yaklaşık % 100 dolarken öğrenci krizini 2012’de yaşayan bu bölümde ani bir düşüşle kontenjanların sadece % 50 si dolmuş durumda.

Matematikte bölüm sayılarının ise artmakta olduğu gözleniyor. 2009’da toplamda 125 bölüm varken 2012’de toplamda 160 bölüm olmuş durumda.
Büyükşehirlerin köklü üniversitelerinde Matematik bölümleri henüz krizden etkilenmemiş gözükmektedir

2012 yılında Ağrı, Bartın, Bingöl, Bitlis, Yozgat, Çankırı, Osmaniye, Erzincan, Çorum, Kars, Kastamonu, Muş, Nevşehir, Rize ve Sinop Üniversitelerinde (Normal Öğretim) Matematik Bölümlerini 5 ve daha az sayıda öğrenci tercih etmiştir.
Yine 2012’de 2. öğretimlerde ise Afyon, Ağrı, Kırşehir, Aksaray, Erzurum, Bartın, Bingöl, Yozgat, Zonguldak, Sivas, Çankırı, Diyarbakır, Erzincan, Erzurum Teknik, Elazığ, G.Antep, Tokat, Giresun, Kars, K.Maraş, Karabük, Karaman, Kastamonu, Kırıkkale, Kırklareli, Kilis, Hatay, Muş, Nevşehir, Niğde, Ordu, Osmaniye, Rize, Sinop, Uşak ve Van 100. Yıl Üniversitelerinde bu bölümlere yapılan tercihler 5 ve daha az sayıda öğrencidir.

Bu listede yer almayan Matematik Bölümleri de “öğrenci tercih krizinden” ciddi olarak etkilenmişlerdir.
Matematik Bölümleri ile ilgili olarak YÖK ve ÖSYM dökümanlarından derlediğimiz bilgilere göre bu Bölümleri tercih etmeyi düşünen öğrencilerin de bu konudaki güncel gelişmeleri bilmeleri gerekir fikrindeyim.

Moleküler Biyoloji ve Genetik
Moleküler biyoloji ve genetikte 2009’da öğrenci kontenjanı sayısı 374 iken kontenjanın hepsi
dolmuştu. Kontenjan 2012’de 1215’e çıkmış ve 994 kişi yerleşmiş. Yani 2012’de kontenjanların sadece % 82’si dolmuş durumda.

Anlaşılan şu ki, bu dalda yeni bölüm açılma hızı olası istihdam imkanlarının önüne geçtiği için mevcut kontenjanların bundan sonraki yıllarda tamamen dolmaları zor gibi gözüküyor. Yani “yaprak dökümü” Moleküler Biyoloji bölümlerinde çabuk başlamış durumda. Akademik camiada , özellikle taşra üniversitelerinde, Biyoloji Bölümlerindeki aşırı şişkin durumdaki kadroların Moleküler Biyoloji’ye aktarılarak buraların ikinci bir Biyoloji Bölümü yapıldığı ifade edilmektedir.

Son Söz
Ülkemizde yüksek öğretimde bir planlama olup olmadığı bilmem söylemeye gerek var mı ?
Bir önceki yazımda belirttiğim gibi Türkiye’de ve Dünyada yükseköğretim ve “meslek algısı” hızlı bir değişim ve dönüşüm süreci içerisinde. Bu hızlı değişimle beraber eskiden popüler olan bazı fakülteler ve bölümler, bu özelliklerini hızla kaybediyor. Fen Fakültelerinin birçok bölümü de bu değişimden büyük yaralar alarak çıkıyorlar.
Fen Fakültelerinde son yıllarda meydana gelen gelişmelerle ilgili olarak son 2 yazımda belirttiğim noktaların üniversite adayları ve velilerince dikkate alınmasının önemli olduğunu düşünüyorum.

Kaynaklar:
Fen, Edebiyat, Dil ve Tarih-Coğrafya, İnsan ve Toplum Bilimi Fakülteleri Dekanlar Toplantısı Raporu, 7-9 Mart 2013, Zonguldak, 130 sayfa
2012 Yılı Merkezi Yerleştirme İle Öğrenci Alan Yükseköğretim Lisans Programları, ÖSYM Verileri, 311 sayfa