Dikkat: Çocuğum okula başlıyor
Okulların başlamasına kısa bir süre kaldı… Okula başlayacak olan mini mini birlerimizin anne babalarının bu süreçte dikkat etmesi gereken önemli konular var. Özellikle 4+4+4 sistemiyle okula başlama yaşının düşmesiyle birlikte okul fobisi yaşanma olasılığı da artıyor. Bu nedenle çocuğu okula başlayacak ailelerin çok dikkatli olması gerekiyor. Şimdiden bazı önlemler alınırsa çocuğun okula başlama ve alışması aşamasında daha az problemle karşılaşabiliriz.
Okula başlamak çocuk için bağımsız bir birey olmanın ilk basamağıdır. İlk defa ailesinden ayrı bilmediği bir ortamda tanımadığı insanlarla bir araya gelir ve ilk defa kendisinden başarması beklenen ciddi sorumlulukları vardır. Bu nedenle, çocuğun bir miktar kaygı yaşaması normal bir durumdur. Aile bu kaygıyı normal karşılamalı ve mümkün olduğunca soğukkanlı davranmalıdır. Biz yetişkin bireyler olarak yeni bir ortama girdiğimizde nasıl bir gerginlik hissediyorsak ama zamanla rahatlıyorsak çocuğumuzun da duyguları bu yönde olacaktır. Eğer anne baba kaygılanırsa çocuk bu kaygıyı hissedecek ve “annem babam kaygılandığına göre kötü bir şeyler var” diye düşünerek korkacaktır. Bu nedenle anne baba her ne olursa olsun sakin davranmalı, soğukkanlı olmalıdır.
Okula yeni başlayacak çocuğa onu teşvik edecek, okula isteğini artıracak konuşmalar yapmak, okul eşyalarını birlikte seçmek, çocukla duygularını paylaşmak faydalı olacaktır. Gideceği okula önceden götürüp göstermek, okulda neler yapılacağını anlatmak gerekir. Neden okula gitmemiz gerektiği çocuğa açıklanmalıdır.
Çocuklarda görülen okul fobisinin nedenlerinden biri evde yaşadığı rahatlığı okulda bulamıyor olmasıdır. Eğer çocuğa evde hiç kural konulmadıysa okulda uyması gereken kurallar konusunda sıkıntı yaşayabilir. Bu nedenle evde çocuğa kural koymak ve her ortamın kendisine göre kuralları olduğu öğretmek çocuğun okula daha çabuk alışmasını sağlayacaktır. çocuğun başarabileceği sorumluluklar vermek onun bağımsızlığını kazanabilmesini, büyüdüğünü hissetmesini ve başarıyı tatmasını sağlar.
Özellikle uzun süre televizyon izleyen çocuklar okulda televizyon izleyemedikleri için sıkılırlar ve evlerine gitmek isterler. Okul öncesinde çocukların TV, bilgisayar gibi alışkanlıklarını programlamak bu anlamda faydalı olacaktır. Ayrıca çok uzun süre TV izlemek, bilgisayar oynamak çocuklarda dikkat dağınıklına sebep olmaktadır. Bu da okul başarısının düşmesine sebep olur. Bu nedenle, çocuklara daha çok fark bulmaca, yap-boz gibi dikkat geliştirici oyunlar ve arkadaş edinip sosyalleşebilecekleri grup oyunları oynatmak daha doğru olur.
Okul fobisinde en sık karşıma çıkan durumlardan birisi de çocukların tuvalet eğitimini tamamlamamış olması. Okulda kendi başına tuvalet ihtiyacını karşılayamayan çocuk, bu durumu öğretmenine söylemekten çekindiği için okula gelmek istemiyorum ya da annem yanımda dursun diyor ama nedenini bir türlü söylemek istemiyor. Bir süre sonra problemin tuvalet olduğunu anlıyoruz. Bu nedenle okula başlayacak çocuklara tek başına tuvalete gidebilme becerisini kazandırmak gerekiyor.
Anne baba bu süreçte konuşmalarına dikkat etmelidir. Çocukların en büyük özelliklerinden biri kendi halinde oyun oynuyormuş gibi görünmesine rağmen kendisi hakkındaki konuşmaları dinliyor olmasıdır. Anne babanın kendi aralarında ya da eş dost komşuyla yaptıkları konuşmalar bazen çocuğa olumsuz yansıyabilir. “okula başlarsa ben de biraz rahat ederim” gibi cümleler çocukların “annem benden kurtulmak için beni okula gönderiyor” diye düşünmesine sebep oluyor. Ya da “okula başlayacak da bakıcı sıkıntısından kurtulacağız” “yeni çocuk düşünmek için bunun okula başlamasını bekledik” “okula başlayınca görürsün, o zaman özlersin beni” gibi konuşmalar çocuğun içten içe okula karşı olumsuz duygular beslemesine sebep olur. Bunun yanı sıra “okula başlayacak ama ne yaparız bilmiyorum bana çok bağımlı” “bu yaramazlıkla okulda ne yapacak bilmiyorum” gibi konuşmalar da çocuk için faydası olmayan aksine çocuğun “annem babam zaten benden ümidi kesmiş” diye düşünmesine sebep olan konuşmalardır. Kısacası çocukla konuşurken de çocuğun yanında başkalarıyla konuşurken de konuşmalarımıza dikkat etmeli, motive edici konuşmalar yapmalıyız.
Ve unutmamak gerekir ki annesine bağımlı gibi görünen birçok çocuğun aslında annesinin çocuğa bağımlılığı söz konusudur. Bu nedenle anneler kendi duygularını gözden geçirmeli ve çocuklarının okula başlamasıyla kendilerinden kopacakları kaygısını kontrol altına alması gerekmektedir…