Soruşturmalarda yetki sınırlaması

Resmi Gazete’de dün yayınlanan ve Hükümet tarafından daha öncesinde yapılan Adli Kolluk Yönetmeliğine dair deşikliklerin Danıştay tarafından durdurulması üzerine gerçekleştirilen bu hamle neticesinde günümüz soruşturma ve suçla mücadele kapsamında yapılan operasyonlara ciddi sınırlamalar getirilmiştir.

Adli Kolluk Yönetmeliği 5. Maddesinde yapılan değişikliği ve oluşturacağı hukuki sonuçları izin için değerlendirmeye çalışacağız.

ESKİ YÖNETMELİĞE GÖRE SAVCILAR ÜLKE SINIRLARI İÇİNDE İŞLEM YAPTIRABİLMEKTEYDİ

Adli Kolluk Yönetmeliği’nin 5. maddesinde düzenlenen, “Cumhuriyet savcılarınca, adli görevler ile ilgili emir ve talimatlar zorunluluk bulunmadıkça, kolluk birimlerinin aralarındaki iş bölümü ile kolluk teşkilatlarının görev ve yetki alanları gözetilerek verilir” hükmü gereği yetki sınırları içerisinde başlatılmış soruşturmalar, sirayet ettiği tüm bölgelere aksettirilebilmekte ve savcılar kanundan aldığı bu yetki ile suçun takibini gerçekleştirebilmekteydi. Örnek olarak uyuşturucu ticareti için başlatılmış bir soruşturma kapsamında başka bir şehirde o soruşturma kapsamında yapılacak suçlara karşı kolluk kuvvetlerini göreve geçirme ve operasyon yaptırma yetkisi aynı savcıya ait olabiliyordu. Bu suretle soruşturma savcısı göreviyle alakalı konularda her türlü talimat ve operasyon istemini Mahkeme Kararı almak suretiyle gerçekleştirebilmekteydi.

Özellikle faaliyet alanı tek bir yer ile sınırlı kalmayan nitelikli suçlara karşı yapılan tahkikatlarda devletin kolluk kuvvetlerini kullanım hakkı bu düzenleme sayesinde gerçekleştirilebilmekteydi. Ekseriyeti kaldırılan Özel Yetkili Mahkemeler aracılığıyla yürütülen birçok soruşturmada Adli Kolluk Yönetmeliğinin bu maddesinden aldığı yetki ile şehir ve bölge sınırları aranmadan yapılan operasyonlara aitti. Terör, Çete ve Uyuşturucu Ticareti suçlarına yönelik mücadelede önemli işlev sahibi olan bu madde kapsamından aldığı yetki ile suçlunun suçu karartmasından önce müdahale amacı taşıyan bir düzenleme olarak karşımıza çıkmaktaydı.

YENİ DÜZENLEME İLE ŞEHİR DIŞI OPERASYON YAPILAMAYACAK

Adli Kolluk Yönetmeliğinde yapılan yeni düzenleme ile eski 5. madde “Cumhuriyet savcılarınca, adli görevler ile ilgili emir ve talimatlar, kolluk birimlerinin aralarındaki iş bölümü ile kolluk teşkilatlarının görev ve yetki alanlarına göre verilir” şeklinde değiştirildi. Buna göre savcıların yürüttüğü soruşturmalar bağlı olduğu yetki alanı ile sınırlandırılmış oldu. Yeni maddeyi daha net şekilde açıklamak gerekirse, yürütülen bir terör soruşturması kapsamında şüpheli eğer başka bir şehirde ise savcı operasyon yapılması talimatı veremeyecek. Bu noktada bulunulan o şehirde yeni bir soruşturma dosyası açılması, o şehir savcısının bilgilendirilmesi, savcının talimat ile Mahkemeden yeni bir karar alması ve operasyonun ancak bu şekilde yapılabilmesi mümkün olabilecek. Haliyle süreç daha uzun ve meşakkatli olabilecektir.

Yasa koyucu özellikle soruşturmaların tek elden ve şahsi temennilerinden uzak şekilde yürütülmesini uygun gördüğünden böylesi bir düzenlemeye gitmeyi uygun görmüştür. Ancak soruşturmaların uzun ve bürokratik kalabalık içinde tutulması suçla mücadelede zafiyet riskini de beraberinde getirebileceğini de unutmamak gerekir.

YASAL DÜZENLEME GEÇMİŞ OPERASYONLARI ETKİLER Mİ?

Yapılan düzenleme ile bundan önceki gözaltı ve operasyonların hukuki geçerliliğini etkiler mi sorusu aklınıza gelebilir. Ancak Usul hukukunda yapılan düzenlemelerde lehe hüküm niteliği olmadığı ve geçmişe yürümediğinden yürürlüğe giren düzenleme öncesinde yapılan operasyonlarda elde edilen delillere etkisi olmayacaktır. Ancak şu andan itibaren yapılacak işlemlere tesir edecektir.
Son Söz Olarak; Ancak belirtmek gerekir ki yasalarda Savcıların kamu hizmetini belli sınırlar içinde olmadan yürütebileceği düzenlenmiştir. Soruşturma her ne kadar suçun işlendiği yerde başlatılmakta ise de sirayet ettiği her noktada takip ve işlem yapma yetkisi Savcının görev alanı içerisine girmektedir. Muhtemel şekilde değişikliğin Anayasa Mahkemesine gönderilmesi durumunda iptali kuvvetle muhtemel gözükmektedir.

Herkese Saygılar…

Bu makalede yer alan fikirler yazara aittir ve SON.TV’nin editöryel politikasını yansıtmayabilir.