Kendi işyerinizde SSK’lı olabilir misiniz?
Öncelikle kimler Ssk (4/1-a) ve Bağ-kur (4/1-b) kapsamında sigortalı olması gerekiyor bir bakalım.5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin a ve b bentlerine göre sigortalı olması gerekenler;
a) Hizmet akdi ile bir veya birden fazla işveren tarafından çalıştırılanlar,
b) Köy ve mahalle muhtarları ile hizmet akdine bağlı olmaksızın kendi adına ve hesabına bağımsız çalışanlardan ise;
1) Ticarî kazanç veya serbest meslek kazancı nedeniyle gerçek veya basit usûlde gelir vergisi mükellefi olanlar,
2) Gelir vergisinden muaf olup, esnaf ve sanatkâr siciline kayıtlı olanlar,
3) Anonim şirketlerin yönetim kurulu üyesi olan ortakları, sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketlerin komandite ortakları, diğer şirket ve donatma iştiraklerinin ise tüm ortakları,
4) Tarımsal faaliyette bulunanlar, sigortalı sayılmışlardır. 5510 sayılı Kanunun ilgili maddesinden anlaşıldığı üzere bir çalışının Ssk (4/a) kapsamında sigortalı olması için hizmet akdiyle bir veya birden fazla işveren tarafından çalıştırılması gerekmektedir. Bu açıklama bile bir işverenin kendi işyerinde sigortalı olarak çalışmayacağı hükmünü doğurmaktadır.
Yine 5510 sayılı Kanunun 53 maddesinin ikinci fıkrasında; "4 üncü maddenin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamında sayılanlar, kendilerine ait veya ortak oldukları işyerlerinden dolayı, 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında sigortalı bildirilemezler." denilmektedir.
Ama bu kapsam 5510 sayılı Kanuna (01.10.2008 sonrası) göre şirket ortağı olan ve esnaf olanlar geçerli olan bir hükümdür.
Dolayısıyla 01.10.2008 öncesinde şirket ortağı ve esnaf olup, 01.10.2008 öncesi kendi işyerinde kendini SSK’ lı (4a) olarak beyan etmiş ve günümüze kadar işten çıkışı yapılmadan devam etmesi ve hizmet akdi de sonlanmadığı sürece SSK olarak beyan edilmeye devam edebilir.
Bu kapsamda kendi işyerlerinden bildirilen 4/a sigortalılığının herhangi bir nedenle kesilmesi durumunda bir daha ortak olduğu şirketten sigortalı bildirilemeyeceği, bildirilirse dahi geçerli olamayacağının da bilinmesi gerekir.
Bu durumun tek bir istisnası vardır oda işyerinin taşınması nedeniyle (nakil olması) işten çıkışı yapılanlardır. Nakil olan işyerlerinden 16 işten çıkış kodu ile çıkış yapılanların gün boşluğu olmadan nakil olan işyerine işe girişleri yapılması halinde 4/1-a kapsamında ki sigortalılık halleri devam edebilir. Burada nakil olarak kastedilen durum işyerinin taşınması (adres değişikliği) halidir, sigortalının şirketin şubeleri arasında yapılan nakil işlemi değildir.
Bu durumu bir örnekle açıklayalım; Örnek: 6/10/2002 tarihinde kendine ait işyerinden başka sigortalılarla birlikte (4/1-a) bendi kapsamında bildirilen sigortalının, işyeri faaliyetini 6/2/2010 tarihinden itibaren farklı bir üniteye naklettiği, sigortalının 7/2/2010 tarihinden itibaren işyeri faaliyetini naklettiği işyerinden bildirimlerinin yapılmaya devam edildiği anlaşılmış olup, bu sigortalının (4/1-a) bendi kapsamındaki sigortalılığı kesintiye uğramış sayılmayacaktır.
ŞİRKET ORTAKLARI VE ESNAFLAR SSK ‘LI OLABİLİRLER Mİ?
Evet. Bu konu ile ilgili 6111 sayılı Kanun 33 üncü maddesi ile 5510 sayılı Kanunun 53 üncü maddesinde yapılan değişiklikle şu şekilde;
"Sigortalının 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) ve (b) bentlerinde yer alan sigortalılık statüleri ile (c) bendinde yer alan sigortalılık statüsüne aynı anda tabi olacak şekilde Kanun kapsamına girmesi halinde öncelikle aynı maddenin birinci fıkrasının (c) bendi kapsamında, (a) ve (b) bentlerinde yer alan sigortalılık statülerine tabi olacak şekilde Kanun kapsamına girmesi halinde ise aynı maddenin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında sigortalı sayılır. Ancak, sigortalılık hallerinin çakışması nedeniyle Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamındaki sigortalılığı esas alınanlar, yazılı talepte bulunmak ve Kanunun 82 nci maddesine göre belirlenen prime esas kazanç alt sınırı ve üst sınırına ilişkin hükümler saklı olmak kaydıyla, esas alınmayan sigortalılık statüsü kapsamında talep tarihinden itibaren prim ödeyebilirler. Bu şekilde ödenen primler; iş kazası ve meslek hastalığı sigortasından sağlanan haklar yönünden, Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamında sigortalılık statüsünde, kısa vadeli sigorta kollarından sağlanan diğer yardımlar ile uzun vadeli sigorta kollarından sağlanan yardımlar yönünden ise Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında sigortalılık statüsünde değerlendirilir. Bu fıkra hükümlerine göre ödeme talebinde bulunulduğu halde ait olduğu ayı izleyen ayın sonuna kadar ödenmeyen primlerin ödenme hakkı düşer. 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (b) bendinin (4) numaralı alt bendi ile aynı maddenin birinci fıkrasının (b) bendindeki diğer sigortalılık statülerine aynı anda tabi olacak şekilde çalışılması durumunda, (b) bendinin (4) numaralı alt bendi dışındaki diğer sigortalılık durumu dikkate alınır." açıklanmıştır.
Yukarıda açıklandığı üzere 5510 sayılı Kanun da yapılan değişiklikle birlikte 01.03.2011 tarihinden itibaren 4/1-b (Bağ-kur) kapsamındaki sigortalılar kendi işyerleri dışında ve ortağı olmadıkları başka bir işyerinde hizmet akdi ile fiili olarak çalışmaya başlamaları halinde 4/1-a (SSK) kapsamında sigortalı olabilirler.
Kanaatimce yapılan bu değişiklerle birlikte artık Bağ-kur sigortalılığı isteğe bağlı primi ödemesine doğru bir uygulamaya gitmektedir.