Güzel ülkemiz 15 Temmuz gecesi FETÖ terör örgütünün darbe girişimiyle karşı karşıya kalmıştır. Allaha şükür ki Başkomutan Cumhurbaşkanımız Sayın Recep Tayyip ERDOĞAN ‘ın çağrısı ile vatan öz evlatları sokağa çıkarak bu darbe girişimini canları pahasına engellemişlerdir. Bu vesile ile şehitlerimize Allahtan Rahmet yakınlarına ve milletimize Allah sabırlar versin. Gazilerimizi de Allah acil şifalar versin inşallah.
Ohal uygulamasına sebep olan darbe girişimi ile alakalı kısa bir açıklamadan sonra gelelim asıl konumuza;
OHAL (Olağanüstü hal) nedir?
27 Ekim 1983 tarih 18204 sayı ile Resmi Gazete de yayınlanan 2935 sayılı Olağan Üstü Hal Kanunun amacı;
"a) Tabii afet, tehlikeli salgın hastalıklar veya ağır ekonomik bunalım,
b) Anayasa ile kurulan hür demokrasi düzenini veya temel hak ve hürriyetleri ortadan kaldırmaya yönelik yaygın şiddet hareketlerine ait ciddi belirtilerin ortaya çıkması veya şiddet olayları sebebiyle kamu düzeninin ciddi şekilde bozulması,
Durumlarında olağanüstü hal ilan edilmesi ve usulleriyle olağanüstü hallerde uygulanacak hükümleri belirlemektir." denilmektedir.
Kapsamı;
"Bu Kanun; olağanüstü hal ilanına tabii afet, tehlikeli salgın hastalıklar veya ağır ekonomik bunalım hallerinde ilan edilen olağanüstü hallerde vatandaşlar için getirilecek para, mal ve çalışma yükümlülükleri ile olağanüstü hallerin her türü için ayrı ayrı geçerli olmak üzere, temel hak ve hürriyetlerin nasıl sınırlanacağı veya nasıl durdurulacağına, halin gerektirdiği tedbirlerin nasıl ve ne suretle alınacağına, kamu hizmeti görevlilerine ne gibi yetkiler verileceğine, görevlilerin durumlarında ne gibi değişiklikler yapılacağına ve olağanüstü yönetim usullerine ilişkin hükümleri kapsar." denilmektedir.
Yukarıda da Kanun maddelerinin amaç ve kapsamına baktığımızda ilgili Kanun maddeleri hükümlerinden bir veya bir kaçının görülmesi halinde Cumhurbaşkanının Başkanlığında toplanan Bakanlar Kurulu Milli Güvenlik Kurulu ‘nun konu ile alakalı görüşünü aldıktan sonra ülkenin tamamında yâda belli bir kısmında altı ayı geçmemek üzere OHAL ilan edebilme hakkına sahiptir.
OHAL KAPSAMINDA ÖZEL SEKTÖR İŞÇİ ÇIKARTABİLİR Mİ?
Yukarıda belirmiş olduğum Kanun kapsamında 20.07.2016 tarihinde Cumhurbaşkanı Sayın Recep Tayyip ERDOĞAN başkanlığında toplanan Milli Güvenlik Kurulu’nun tavsiye kararı ile 3 ay süreyle Ülkemiz genelinde OHAL ilan edilmesine Bakanlar Kurulu Kararı 21.07.2016 tarihinde Resmi Gazete de yayınlanarak yürürlüğe girmiştir.
Bu durumda Ülkemizde ki OHAL’ in amacı FETÖ/PDY terör örgütü tarafından düzenlenen darbe girişimi ile demokrasiye, anayasal düzeni değiştirmeye, hukuk devletine, hak ve özgürlüklerin ortadan kaldırılması olan bu tehdidin ortadan kaldırılması için uygulandığını unutmamak gerekir. Kısaca OHAL devam ettiği sürece işçinin işverene olan işvereninde işçi olan yükümlülükleri aynen devam etmektedir. Belirttiğim üzere OHAL’in amacının FETÖ terör örgütü ile mücadele olduğunu aklımızın bir köşesine yazalım.
Olağanüstü hal devam ettiği sürece Cumhurbaşkanı başkanlığında toplanan Bakanlar Kurulu, olağanüstü halin gereklilikleri kapsamında Kanun hükmünde kararnameler çıkarabilmektedir. Çıkartılan bu KHK ler Resmi Gazete de yayınlanarak aynı gün TBMM onayına sunulmaktadır.
Bu açıklamalar eşliğinde 2935 sayılı OHAL Kanunun 11 inci maddesinde;
" n) İşçinin isteği, ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller, sağlık sebepleri, normal emeklilik ve belirli süresinin bitişi nedeniyle hizmet aktinin sona ermesi veya feshi dışında kalan hallerde işçi çıkartmalarını işverenin de durumunu dikkate alarak üç aylık bir süreyi aşmamak kaydıyla izne bağlamak veya ertelemek" şeklinde hüküm bulunmaktadır.
OHAL süresince alınacak tedbirler, OHAL hangi amaç için çıkartıldı ise o kapsama göre uygulanmakta ve o amaca göre belirlenmektedir. Çıkan bu OHAL ‘in amacı ağır ekonomik koşulları düzenlemek için çıkarılmış olsaydı şayet o zaman ilgili Kanunun hükmünde de belirttiği üzere istifa, haklı nedenle fesih (sağlık koşulları vb.), emeklilik ve iş sözleşmesinin sona ermesi dışında kalan sebepler ile işçi çıkartmak OHAL süresince ertelenebilirdi.
Fakat Ülkemiz de şu an için uygulanan OHAL ‘in kapsamı demokratik düzenin sağlanmasına, Kamuda ki FETÖ terör örgütüne mensup Kamu çalışanların tasfiyesine yönelik olması ve ağır ekonomik krize karşı çıkarılmış bir OHAL olmaması nedeniyle çalışma hayatına yönelik kararların uygulanmayacağı görülmektedir.
Sonuç olarak Demokratik düzenin yeniden sağlanmasına yönelik bir OHAL olması nedeniyle özel sektör normal iş hayatında olduğu şekilde iş hayatlarını devam ettirme yönünde işçi alabilir ve işçi çıkarabilir. Şu ana kadar işçi çıkarılmasının yasaklanmasına dair bir düzenleme olmadığı için işçi çıkarılmasına yönelik sınırlama olmadığı kanaatindeyim.