Ankara 39. Asliye Ceza Mahkemesi’nde basit yargılama usulü ile görülen davada sanık hakkında verilen beraat kararının ardından müşteki avukatı Mehmet Enis Teke karara itiraz etti. İtirazın ardından Ankara 39. Asliye Ceza Mahkemesi tarafından duruşma günü açılarak yargılamaya baştan başlanılması kararı verildi. Bunun üzerine Avukat Teke, basit yargılama usulü ile kararını vermiş yargıcın, kanunen aynı yargılamaya devam etmesinin Anayasa’nın Adil Yargılanma Hakkı ilkesine aykırı olduğu gerekçesiyle CMK 252 maddesinin 2., 3., 4., 5. ve 6. fıkralarının Anayasa’ya aykırılığından dolayı Anayasa Mahkemesi’ne somut norm denetimi için başvuru yapılmasını talep etti.
‘TARAFSIZ MAHKEMEDE YARGILANMA HAKKINA AYKIRILIK OLUŞTURUYOR’
Talebi değerlendiren mahkeme, aykırılık iddiasının ciddi olduğu kanaatiyle, dosyanın itiraz yolu ile somut norm denetimi yapılabilmesi için Anayasa Mahkemesi’ne gönderilmesine karar verdi. Anayasa Mahkemesi, CMK 252 maddesinin 2., 3., 4., 5. ve 6. fıkralarını Anayasa’ya aykırı olduğu gerekçesiyle iptaline karar verdi. Yüksek Mahkeme kararında, basit yargılama usulünün ilk aşamasında verilen karara karşı yapılan itiraz üzerine hükmü veren mahkeme tarafından duruşma açılarak yargılamaya devam edilmesinin öngörülmesi, davanın esasına dair görüşünü açıklayan bir hâkim tarafından yeniden yargılama yapılması anlamına geldiğini kaydetti. Kararda, itiraz sonrası yapılan yargılamaya görüşünü açıklayan bir hâkimle devam edilmesi basit yargılama usulünün ikinci aşamasının uygulanmasını gereksiz kıldığı aktarıldı. Hâkimin basit yargılama usulüne göre verdiği kararda açıkladığı esasa yönelik görüşün, itiraz üzerine yapılacak yargılamada verilecek karar açısından kişiler nezdinde bir ön yargı ve hâkim açısından da baskı unsuru oluşturabileceği ifade edilen kararda, bu durumun mahkemenin tarafsızlığı yönünden makul güvenin oluşmasını, hâkim açısından kendine karşı bağımsız hareket etmesini engelleyen bir durum olarak görüleceği aktarıldı. Kararda, söz konusu itibarla kural, tarafsız mahkemede yargılanma hakkına aykırılık oluşturduğu belirtildi.
‘MAHKEMENİN TARAFSIZLIĞINA GÖLGE DÜŞÜREN BİR DÜZENLEME’
Avukat Mehmet Enis Teke, basit yargılama usulüne ilişkin Anayasa Mahkemesi tarafından verilen iptal kararına ilişkin yaptığı açıklamada, “Üst sınırı iki yılı aşamayan veya sadece adli para cezası gerektiren basit yaralama, hakaret, tehdit benzeri suçlarda, makul sürede yargılanma hakkı ve yargının iş yoğunluğunun önüne geçmek saikiyle getirilmiştir. Buna göre, CMK’nın 251. maddesi gereğince yargıç dosya üzerinde mevcut delilleri inceleyerek duruşma açmaksızın hüküm kurabilmektedir” dedi CMK’nın 252. maddesinde basit yargılama usulünde itirazın düzenlenmiş olduğunu kaydeden Avukat Teke, “İtiraz karşısında yargıcın ilk kararı hukuken ortadan kalkmakta ve bu sefer duruşma açılarak aynı yargıç tarafından yargılama yapılmak zorundadır. Her ne kadar CMK 252/3 fıkrasına göre ‘Mahkeme, ikinci fıkra uyarınca hüküm verirken, 251 inci madde kapsamında basit yargılama usulüne göre verdiği hükümle bağlı değildir’ hükmü mevcut ise de delilin değişmediği veya araştırılacak başka bir hususun olmadığı, aynı yargıcın aynı deliller karşısındaki görüşü, zaten ilk gerekçeli kararında açıklanmıştır. Dolayısıyla, önceki yargılamaya katılan ve hüküm kuran yargıcın, ilk duruşmada görüşünü açıklaması sonrasında, itiraz üzerine duruşmalı yargılama yapmasında karar değişikliği pek olası olmadığı gibi, yargılamanın tarafları açısından da önyargıya sebebiyet verecek olup, mahkemenin tarafsızlığına gölge düşecek böyle bir düzenleme Hukuk Devleti İlkesi ve Adil Yargılanma Hakkı’na uygun değildir. Anayasa Mahkemesi tarafından Cmk’nın 252. Maddesi’nin 2,3,4,5,6. fıkralarının iptal edilmesi Anayasaya açık aykırılık karşısında yerinde olmuş olup, Türk Hukuk Sistemi bakımından sevindiricidir” ifadelerini kullandı.
KAYNAK-SABAH