Narsistik kişilik bozukluğu olan kişiler yani narsistler diğer insanlara karşı ilgisizdir ve duygusal yakınlık kuramazlar. Bu tür bireyler kendilerinin eşsiz olduğunu ve mevcut olan en yüksek statüdeki kişilerle görüşmeyi isterler. Eleştirilmeye karşı aşırı hassas olmalarından dolayı onlar yapılacak herhangi bir ters teklif, öfke ve küçümseme duygularına sebep olur.
Narsistik kişinin kibirli ve küstah bir tavrı vardır, kendisini özel beceriye ve eşsiz yeteneğe sahip görür. Bu bozukluğun antisosyal kişilik bozukluğuyla yakın ilgisi vardır. Çoğu zaman aynı kişide birlikte bulunur.
Sebebi
Bilinmemektedir. Anne-babanın, çocuğun başarılarını takdir etmesinde belirgin eksiklik veya bazen aşırı ilgi söz konusu olabilir.
Belirtileri
Temel özelliği, kendini aşırı sevme, başkalarının övgüsüne açlıktır. Bu kişilerin başkalarından aldıkları övgü ve kendi büyüklük fantezileri dışında hayattan zevk almadıklarını, kendilerine aşırı güvenmelerini besleyecek dış kaynak bulamadıklarında sıkıldıklarını söyleyebiliriz. Yeterli bir başarı göstermeksizin üstün biri olarak bilinmeyi, çok beğenilmeyi isterler.
Toplumsal uyum alanında açık şekliyle genellikle başarılı, çekici, tutkuludur; gizli olarak ise çoğul ama yüzeysel ilgilere sahiptir; sıkıntı duyar, estetik değerleri sağlıksız ve taklitçidir. Ahlak ölçütleri karikatürize bir dürüstlük taşır. Parayı aşağılar, aşırı ahlâkçıdır; gizli düzeyde ise yalan söyler, maddiyata dayalı yaşam sürer, otoriteye saygısızdır. Aşk ve cinsellik alanında evliliği düzensizdir, baştan çıkarıcıdır. Evlilik dışı ilişkilere girer, cinsel yaşantısı denetimsizdir; gizli düzeyde eşini ayrı bir varlık olarak görmez, sevmez, ensest yasağını gerçek anlamda kavrayamaz, cinsel sapkınlıklar sıktır. Bilişsel tarzı açık düzlemde etkileyici kişiliğe sahip, konuşma becerisi olan, dili kullanmayı seven, kararlı görünümdedir; gerçeği kendine göre yorumlar. Gizli düzlemde ise bilgisi derinlikten yoksundur; başlıklar bilgisizdir; ayrıntıları unutur; dili ve konuşmayı kendine güvenini düzenlemek amacıyla kullanır.
Özel olma, büyük olma fantezi ve istekleriyle doludur. Eleştirilmeden, sürekli kabul edilme isteği içinde bulunur. Kendini göstermeye yönelik davranışlara girer. Konuşmasına, giyim tarzına yapmacılık hakimdir.
Sevme ve sempati kurmaları yetersizdir, buna bağlı olarak insan ilişkilerinde sığlık vardır. Yoğun biçimde kendiyle ilgilenir, önemsenmek ister. Başkalarının ihtiyaçlarını değerlendiremez, empati yapamaz, onlara saygı duyamaz.
Kıskançtır, başkalarının başarılarını küçümser. Herkesin kendini kıskandığına inanır. Karşıdakine önem vermeksizin yüzeysel cinsel ilişkilere girer. İncindiğinde yersiz öfkelere kapılır.
Kaytarma, sıyrılma tarzı ile belirli üst benlik yetersizliği ve başkalarının bilgisini kendine mal etme söz konusudur.
Tedavi
Narsistik kişilik bozukluğunun tedavisi zor ve uğraştırıcıdır. İlaç tedavisinin sınırlı faydası vardır. Çeşitli terapiler uygulanabilirse de yine faydası kısıtlıdır.