Klonlanmayla insan inşa edilir mi?
1996’de dünyanın ilk klon memelisi Dolly adlı koyun dünyaya gelince acaba sıra yapay insanlarda mı sorusu insanoğlunun gündemine girdi. Artık binlerce yıl önce soyu tükenmiş canlıların bile yeniden dünyaya döndürülmesinden ünlülerin klonlanmasına kadar inanılmaz iddialar havada uçuşur oldu.
Ancak Dolly’nin çok kısa hayat süresi oldu, az yaşadı ve akciğer kanserinden öldü. Daha sonra yapılan çalışmalarda da, klonlama işleminin başarı oranının çok yüksek olmadığı görüldü. Yaklaşık 100 denemeden yanlıca 2-3 tanesinin başarılı doğumla sonuçlandığı anla-şıldı.
Giderek bu işlemin teknik yapılabilirliğinden çok insanlığa yararlı olup olmayacağı tartışılmaya başlandı. Güvenli olup olmamak bir diğer önemli konuydu. Ama, klonlama tek-nolojisiyle dünyaya getirilen hayvanların hayat sürelerinin kısa olması, bunlarda bazı anoma-lilerin görülebilmesi, kanser oranlarının yüksek olması, uzun vadeli etkilerinin bilinmemesi gibi sorunlar, bu tekniğin insanlarda uygulanabilecek ölçüde güvenli olmadığını gösterdi. Bu yüzden dini ve politik çevrelerde çok büyük tepkilerle karşılandı.
Bu çalışmaların öncüleri yunan asıllı ABD vatandaşı Panayiotis Michael Zavos ve İtalyan embriyolog Sevrino Antinori idi. Antinori’nin insan klonlama konusunda güvenilir bir araştırmacı olmadığı, bazı açıklamaları ve sunumlarının tamamen gerçekdışı olduğu ortaya çıktı. Zavoş ise, klonlama tekniğiyle oluşturdukları insan embriyonlarını 4 kadına naklettikle-rini ancak bu kadınların hiçbirinde gebelik gerçekleşmediğini itiraf etti. “Henüz devam et-mekte olan sağlıklı bir gebeliğimizi yok” diyor.
Zavos çok fazla zorluğun da kendilerini beklediğini söylüyor. Öncelikle etik problemler aşılmış değil. Sonra maliyetler çok yüksek, milyonlarca doları buluyor. Ayrıca klon canlılarının yaşamları çok kısa sürüyor, hızlı doku yaşlanması ve kanser gibi risklere karşı daha yatkınlar. Doğum anomalileri (şekil bozuklukları) daha sık.
İnsan klonlaması henüz gerçekleşmedi ve görünen o ki araştırmaları aşılması zor en-geller bekliyor.