Su Ürünleri Fakülteleri Mezunlarının İstihdam Boyutu

2013 Lisans Yerleştirme Sınavına (LYS) sayılı günler kaldı. Üniversiteye bu yıl başlamayı planlayan genç öğrenci arkadaşlarımız gelecekteki mesleklerini belirleyecek çok önemli bir sınava girecekler. Daha sonra ise üniversite adayları üniversite ve fakülte tercihlerini yapacaklar. Bu yazımda “Su Ürünleri Fakülteleri” ve Su ürünleri mühendislerinin istihdam sorununu inceleyeceğim.
Su Ürünleri Mühendisleri, eğitimleri süresince su ile ilgili konularda eğitim alan bir meslek dalı. Göl, akarsu, sulak alanlar, içme suyu rezervuarları ve denizel ortam ile ilgili olarak hem bu ortamların fiziksel, kimyasal ve biyolojik özelliklerini hem de bu ortamdan sağlanacak ürünler konusunda bir eğitim almaktadırlar. Bu yönleri ile özellikle Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Su ve Orman Bakanlığı gibi Bakanlıklarda yüksek sayılarda istihdam edilmeleri gerekirken çok az sayıda kadro bu meslek grubuna tahsis edilmektedirr
Sektör yetkililerinin ifadelerine göre Su ürünleri sektörü, yaklaşık 1200 Su ürünleri mühendisini istihdam etmektedir. Aslında Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığının ilgili düzenlemesine göre bu sayının dört katından fazla mühendis istihdamını sağlanması gerekmektedir.
Çalışma alanlarında yaşanan zorluklar, ücretlerin düşük olması nedeni ve istihdam problemleri gibi nedenlerle birçok Su Ürünleri Mühendisinin mesleklerini yapamadığını belirten Ziraat Mühendisleri Odası Balıkçılık ve Su Ürünleri Anadal Komisyonu Başkanı Prof. Dr. Meriç Albay istihdam konusunda en büyük sorunun resmi kurumlardaki Su Ürünleri Mühendisi istihdamında yaşandığını söylemektedir. Albay’a göre “İlk mezunların verildiği 1986 yılından beri yaklaşık 11 bin Su Ürünleri Mühendisi mezun edilmesine rağmen resmi kurumlarda istihdam edilen mühendis sayısı yaklaşık 500 kişidir. Genellikle Su Ürünleri Mühendisleri’nin görevleri başta Veteriner hekimler olmak üzere Biyolog, Ziraat Mühendisleri vb diğer meslek gruplarına verilmiş olup şu anda çıkarılan birçok kanun ve yönetmeliklerde de bu durum devam etmektedir.”
Çok sayıda açılan Su Ürünleri Fakülteleri’nin tamamında iyi eğitim verildiğini iddia etmek mümkün değildir. Ülkemiz koşullarında en fazla 8-10 adet olması gereken Su Ürünleri Fakülte sayısı 2010 yılı itibarıyla 19’a ulaşmış, doğal olarak yeni açılan bu fakültelerde de yetkin öğretim üyesi bulmak en büyük sorun haline gelmiştir. Diğer yandan Su Ürünleri Fakültelerinin sektör ile ortak akıl üretme, proje geliştirme, öğrencilere paket staj programları hazırlama ve mezunların istihdamına yönelik konularda istenilen seviyeye ulaşıldığından bahsetmek çok zordur”
Uzmanlıklarına ve bu konuda eğitim alan tek meslek grubu olmasına rağmen örneğin balık hastalıkları ile ilgili bütün yetkiler Veteriner Hekimlere verilmiştir. Maalesef “Su Ürünleri Mühendisliğinin” bir meslek yasası mevcut olmadığından, bu meslek eğitim almış veya almamış bir çok kişi tarafından da “yürütülebilmektedir”. Kısacası rüştünü henüz ispat edemeyen bu mesleğin bundan sonra da bunu ispatlaması çok zor gözükmektedir.
ÖSYM Verilerine göre 2012 Yılında Su Ürünleri Fakültelerinin Öğrenci Kontenjanları ve bu Fakültelere yerleştirilen öğrenciler aşağıdaki gibidir.
.

.
Yukarıda özetlediğim sektör uzmanlarının görüşü ve sayısal veriler ışığında Su Ürünleri Fakültelerine olan öğrenci talebi hızla azalmakta olup bu bölümleri tercih etmeyi düşünen öğrencilerin 4 yıllık bir öğrenim süresi sonunda iş imkanlarının çok düşük olduğunu göz önüne almaları gerektiği kanaatindeyim.

Kaynaklar:
1. Su ürünleri mühendislerinin istihdam sorunu, www.dunyagida.com.tr, 2011
2. 2012 Yılı Merkezi Yerleştirme İle Öğrenci Alan Yükseköğretim Lisans Programları, ÖSYM Verileri, 311 sayfa